Dit kan geen toeval zijn
In 2017 staat de Nederlandse Bart op de luchthaven van Madrid in de rij voor een vlucht naar Barcelona. Dan wordt hij uit de rij gehaald en naar een afgelegen deel van het vliegveld gebracht, waar hij vervolgens in een totaal leeg vliegtuig moet stappen. Totdat er één andere passagier instapt en naast hem gaat zitten: een mooie, jonge vrouw. Met deze scène begint het wonderlijke verhaal van Bart, dat vervolgens nog allerlei andere bijzondere wendingen heeft. En ja, dit is echt gebeurd. Althans, dat beweert Bart. Hij denkt dat de Spaanse geheime dienst erachter zit.
Podcastmaker Simone Eleveld gaat op onderzoek samen met Volkskrant-journalist Huib Modderkolk, die veel over dit soort onderwerpen schrijft. Is Bart een fantast? Of is zijn verhaal toch waar? Wat de serie interessant maakt, is dat het laat zien hoe onze waarneming werkt: we weten ons moeilijk raad met omstandigheden die in extreme mate afwijken van het normale. Zo is er in de omgeving van Bart vrijwel niemand die hem gelooft. Maar is dat niet precies waar de geheime dienst vanuit gaat, zodat ze ongezien kunnen opereren? Fascinerend en goed verteld verhaal (door dezelfde maker als Een soort God, die we al eerder tipten).
Sophie & Coco naar het einde van de loonkloof
Vrouwen verdienen structureel minder dan mannen. Op een heel leven komt het zo’n beetje neer op 300.000 euro, die mannen gemiddeld meer verdienen. Het is één van vele pijnlijke cijfers en feiten die voorbijkomen in deze podcast, die gemaakt wordt door econoom Sophie van Gool en podcastmaker Coco van Beveren. Sophie houdt zich al langer met onderwerp bezig, schreef er verschillende boeken over en weet dus precies de vinger op de zere plek te leggen. Zo vertelt ze dat het nog niet eens zo heel lang geleden is dat vrouwen niet zelfstandig financiële verplichtingen, zoals het afsluiten van een hypotheek, mochten aangaan. Oftewel, de ongelijke behandeling van mannen en vrouwen is diep verankerd in onze maatschappij.
Om te zien hoe het anders kan, reizen de twee af naar IJsland. Hier is de inkomensongelijkheid namelijk het kleinst, wereldwijd gezien. Daar horen ze onder meer over een stakingsdag in 1975, toen 90 procent van alle vrouwen het werk neerlegde. Wat was het effect daarvan? Dit bezoek, samen met gesprekken met experts, brengt Sophie en Coco op ideeën hoe we het hier in Nederland anders kunnen regelen. En dat niet alleen, met hun Ik verdien meer-actie willen ze op politiek niveau ook echt veranderingen afdwingen.
De gestolen schilderijen van Jopie Huisman
De Brand in het Landhuis is voor veel podcastfans de eerste kennismaking geweest met het medium: een spannend verteld verhaal over onder meer een verdwenen collectie van 500 schilderijen. Makers Simon Heijmans en Marion Oskamp duiken opnieuw in een mysterie van verdwenen kunstwerken, deze keer van Jopie Huisman. Deze Friese, inmiddels overleden schilder is een volkse man die handelt in oud ijzer. Tegelijkertijd is hij een zeer getalenteerd schilder, die in de jaren ’80 populair is bij het grote publiek. In 1984 wordt zijn werk geëxposeerd in een galerie in het Brabantse Nuenen.
Tijdens die expositie worden er op een nacht drie werken gestolen, die tot op de dag van vandaag spoorloos zijn. In de podcast wordt geprobeerd om te reconstrueren wat er precies is gebeurd. Daarbij dienen zich allerlei nieuwe vragen aan. Jopie Huisman zou namelijk voorafgaand aan de expositie zijn gewaarschuwd voor de diefstal, maar toch wilde hij die koste wat het kost doorzetten. Waarom? Daarbij wordt er al jaren gespeculeerd over de rol van de galeriehouder, van destijds. Terecht of niet?
De coup van Qatar
In de aanloop naar het WK Voetbal in Qatar is er nogal wat berichtgeving voorbijgekomen over dit, laten we zeggen, twijfelachtige toernooi. Denk aan de fraude bij de toewijzing aan Qatar, door de Fifa, en de talloze arbeidsmigranten die zijn omgekomen tijdens het bouwen van de stadions. In deze podcast gaat NRC-journalist en voetballiefhebber Joris Kooiman op zoek naar het verhaal dat achter dit WK schuilgaat. En of je nu van voetbal houdt of niet, het is de moeite van het luisteren waard.
De serie gaat terug in de tijd en laat zien hoe Qatar sinds 1995 bezig is om zich te ontwikkelen als voetbalnatie, om daarmee internationaal een land van betekenis te worden. In die ambitie lijkt niets te gek: zo koopt het bijvoorbeeld de Franse club Paris Saint-Germain, als onderdeel van een deal met de toenmalige Franse president. Behalve dat de podcast laat zien hoe het werkt in de wereld van het grote geld, belicht het ook de donkere keerzijde van de arbeidsmigranten, door naar de plek in Nepal af te reizen waar veel arbeidsmigranten vandaan komen die in Qatar werken – of zijn omgekomen.
Rampvlucht
Begin oktober was het 30 jaar geleden dat in de Bijlmer een Boeing 747 van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al neerstortte. Ter gelegenheid hiervan is er een tv-serie en podcast gemaakt, beide met als titel Rampvlucht. Het voordeel van wanneer je een flink aantal jaar na dato nog eens de gebeurtenissen op een rij zet, is dat je als maker grote stappen in de tijd kunt zetten. En dat is hierbij hard nodig, want de nasleep van deze ramp heeft jaren geduurd. Het vliegtuig verwoestte twee flats en kostte meer dan 40 mensen het leven. Daar bleef het niet bij: in de jaren erna werd een groot aantal mensen dat op de plek van de ramp woonde of aanwezig was ziek. Het leidt tot speculaties over de lading van het vliegtuig, iets waarover de autoriteiten weinig loslaten.
Trouw-journalist Vincent Dekker is één van de sleutelfiguren in de podcast; hij bijt zich vast in het dossier en merkt al snel dat de officiële verklaringen niet deugen. Wat wordt hier precies verborgen gehouden? De vasthoudendheid van onder meer Vincent Dekker leidt uiteindelijk tot een parlementaire enquete. Voor wie een beetje bekend wil zijn met de recente Nederlandse geschiedenis, is dit eigenlijk verplichte kost.
Marvin Jacobs is de Professor Podcast van LINDA.nl. Hij is Creative Director bij audio agency Airborne en ontwikkelt podcasts. Zoals de meermaals bekroonde reeks ‘De man met de rammelaars‘, over het wonderlijke levensverhaal van Heinz Keijser. Een handig overzicht van alle Professor Podcast-tips en de genoemde afleveringen vind je in deze Spotify-afspeellijst.